جوان آنلاین: کشور‌هایی که سهم بزرگی از ذخایر گازی دنیا دارند، معمولاً به همان میزان نیز از بازار تجارت انرژی دنیا سهم دارند. روسیه تا قبل از جنگ با اوکراین، حدود ۱۸درصد از ذخایر گاز دنیا و حدود ۱۸درصد هم از تجارت گاز دنیا را داشت، قطر هم حدود ۱۳درصد ذخایر گاز دنیا را دارد و تقریباً ۱۲ تا ۱۳درصد از تجارت گاز دنیا را انجام می‌دهد، اما ایران با وجود در اختیار داشتن ۱۷درصد ذخایر گاز دنیا، فقط ۵/۱ درصد تجارت گاز دنیا را انجام می‌دهد.
حبیب‌الله ظفریان، مدیر گروه انرژی مرکز پژوهش‌های مجلس در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما گفت: ایران سالانه ۱۸میلیارد‌مترمکعب گاز به عراق و ترکیه صادر می‌کند. این میزان صادرات، در مقایسه با کل مصرف گاز کشور که ۲۵۰میلیارد‌مترمکعب در سال است، عدد بسیار کوچکی محسوب می‌شود.
وی افزود: کشور‌هایی که سهم بزرگی از ذخایر گازی دنیا دارند، معمولاً به همان میزان نیز از بازار تجارت انرژی دنیا سهم دارند. روسیه تا قبل از جنگ با اوکراین، حدود ۱۸درصد از ذخایر گاز دنیا و حدود ۱۸درصد هم از تجارت گاز دنیا را داشت، قطر هم حدود ۱۳درصد ذخایر گاز دنیا را دارد و تقریباً ۱۲ تا ۱۳درصد از تجارت گاز دنیا را انجام می‌دهد.
این کارشناس انرژی گفت: برخی می‌گویند که ایران با این همه ذخایر گازی چرا باید گاز وارد کند؟ پاسخ این است که تجارت گاز یک فعالیت متعارف در کشور‌های مختلف دنیاست. به طور مثال، امریکا بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز و یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان گاز است. این کشور از یک سمت ۷۵میلیارد‌مترمکعب در سال از کانادا گاز وارد و از سمت دیگر، ۲۵میلیارد‌مترمکعب گاز به کانادا صادر می‌کند. امریکا همچنین از ترینیداد و توباگو به صورت ال‌ان‌جی گاز وارد و از سوی دیگر، سالانه حدود ۹۵میلیارد‌مترمکعب گاز را به همین شکل به اروپا صادر می‌کند. وی اضافه کرد: در بین کشور‌های مختلف دنیا، اتفاقاً ایران است که نسبت به حجم ذخایر خود، تجارت گاز کمی انجام می‌دهد. حدود ۱۷درصد از ذخایر گازی دنیا در ایران است، اما سهم ما از تجارت گاز دنیا حدود ۵/۱ درصد است، در حالی که طبق برنامه‌ریزی انجام شده در دهه۸۰، قرار بود تا پایان افق۱۴۰۴ به سهم ۸ تا ۱۰درصدی در تجارت گاز دنیا برسیم.
الزامات تحقق اهداف برنامه هفتم در تجارت انرژی
ظفریان ادامه داد: اکنون هدف‌گذاری جدیدی برای تجارت گاز انجام شده است، طبق برنامه هفتم باید به ۲۰میلیارد‌مترمکعب در سال واردات گاز و به ۴۰میلیارد‌مترمکعب در سال صادرات گاز برسیم. این هدف‌گذاری دست پایین انجام شده است تا دولت بتواند آن را اجرا کند. اکنون میزان واردات گاز سالانه صفر و میزان صادرات گاز سالانه نیز نزدیک به ۲۰میلیارد‌مترمکعب است. وی همچنین گفت: در مورد برق هم باید در طول برنامه هفتم، به سالانه ۲۰میلیارد‌کیلووات ساعت تبادل برسیم که اکنون این رقم حدود ۵میلیارد‌کیلووات ساعت در سال است. در مورد فرآورده‌های نفتی هم باید به حدود ۲۵۰هزار بشکه معادل نفت‌خام در طول روز برسیم. مدیر گروه انرژی مرکز پژوهش‌های مجلس تأکید کرد: دستیابی به این اهداف مشخص شده در طول برنامه هفتم، چند الزام دارد، نخست اینکه باید مسئله تجارت انرژی در اولویت برنامه‌های کشور قرار بگیرد. قرارداد‌هایی هم که تاکنون اجرا شده، تقریباً همگی در سطح ریاست جمهوری پیگیری و امضا شده و تشکیل ستاد راهبری تجارت منطقه‌ای انرژی هم در جهت کمک به پیشبرد این هدف در برنامه هفتم بر دولت تکلیف شده است.
وی افزود: الزام دوم، بحث انعطاف داشتن در قراردادهاست. گاز بازار منطقه‌ای دارد و قیمت‌های آن هم به صورت منطقه‌ای تعیین می‌شود. ادبیات قیمت جهانی گاز کاملاً اشتباه است، در حالی که ادبیات قیمت جهانی نفت وجود دارد، زیرا بازار‌های آن‌ها متفاوت است. قیمت گاز عمدتاً پیرو شرایط مذاکرات بین طرفین تعیین می‌شود، یعنی باید به کشور‌های مختلف، با قیمت‌های مختلفی گاز را بفروشیم.
source