رقابت برای استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی (AI) در میدان‌های نبرد آینده با سرعت در حال پیشروی است و به نظر می‌رسد که تنها چند سال تا دستیابی به دستاوردهای کلیدی فاصله داریم. این مقاله به بررسی نقش هوش مصنوعی در توسعه سیستم‌های موشکی و چالش‌های مرتبط با آن می‌پردازد.
آغاز همکاری شرکت‌های فناوری و صنایع دفاعی
فناوری‌های نوین هوش مصنوعی، به‌ویژه در بخش‌های پشتیبانی و عملیات نظامی، به سرعت در حال ادغام با سامانه‌های تسلیحاتی مانند موشک‌ها هستند. این همکاری میان شرکت‌های فناوری و صنایع دفاعی اولین گام در یک شراکت جدید میان این دو حوزه است.
برنامه‌هایی مانند ORCHESTRIKE شرکت اروپایی MBDA نشان می‌دهند که آینده عملیات‌های نظامی با هوش مصنوعی به سمت قابلیت‌های پیشرفته‌تر در مدیریت و هماهنگی حملات موشکی حرکت می‌کند. این ابزارها از الگوریتم‌های پیچیده و ارتباطات داده‌ای بین موشک‌ها برای افزایش کارایی و دقت در عملیات استفاده می‌کنند.
کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات متحده، سال‌هاست که در تلاش برای ادغام هوش مصنوعی در عملیات‌های نظامی و فناوری‌های جنگی هستند. پروژه‌هایی مانند Project Maven که در سال 2017 آغاز شد، اکنون نتایج خود را نشان می‌دهند.
اگرچه هنوز تا دستیابی به پیشرفتهای بزرگ در هدف‌گیری موشک‌ها چند سال فاصله داریم، اما شرکت‌های دفاعی با استفاده از هوش مصنوعی توانسته‌اند سیستم‌های تسلیحاتی موجود، مانند سامانه‌های موشکی، را ارتقا دهند. به گفته کورتنی منینگ، مدیر پروژه AI Imperative 2030 در مؤسسه امنیت آمریکا، این نوآوری‌ها به مرور سرعت بیشتری خواهند گرفت، به‌ویژه با توجه به چالش‌هایی که از سوی رقبای ژئوپلیتیکی مانند روسیه و چین ایجاد شده است.
نقش شرکت‌های فناوری در توسعه دفاع موشکی
در حال حاضر، تاثیر هوش مصنوعی بیشتر در بخش‌های پشتیبانی و مدیریت اطلاعات نظامی دیده می‌شود تا در اصلاح مستقیم سلاح‌ها. این بخش‌ها شامل خلاصه‌سازی اسناد، مدیریت مالی و منابع انسانی، شناسایی الگوها در داده‌های جمع‌آوری‌شده، ترجمه و تحلیل سیگنال‌ها و تصاویر است.
این قابلیت‌ها بهبود سیستم‌های تشخیص و تصمیم‌گیری را که دولت‌ها برای حملات اولیه یا فعال‌سازی دفاع موشکی به آن‌ها وابسته‌اند، به همراه خواهند داشت.
به‌ویژه، فناوری‌های پیشرفتهای مانند تشخیص تغییرات در تصاویر ماهواره‌ای، ترکیب داده‌های تصویری با سایر اطلاعات برای یافتن الگوهای رفتاری و تحلیل‌های پیچیده‌تر، با ادغام سیستم‌های هوش مصنوعی در ساختارهای نظامی موجود، بهبود خواهند یافت.
شرکت‌های فناوری ایالات متحده مانند Microsoft، Google و OpenAI، نقش مهمی در توسعه این سیستم‌ها ایفا می‌کنند. این شرکت‌ها با همکاری صنایع دفاعی، پروژه‌های مشترکی را برای ادغام هوش مصنوعی با سخت‌افزارهای موجود مانند موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM) و سامانه‌های دفاع موشکی آغاز کرده‌اند.
نمونه‌هایی از همکاری‌های فناوری و صنایع دفاعی
یکی از نمونه‌های برجسته این همکاری‌ها مربوط به شرکت آمریکایی Anduril است که با OpenAI در زمینه توسعه موشک‌ها و پهپادهایی همکاری می‌کند که قادر به استفاده بهتر از حجم عظیم داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط ماهواره‌ها و سیستم‌های دفاعی هستند.
برایان شیمف، مدیرعامل شرکت Anduril، در این باره می‌گوید:
ما در حال ساخت راه‌حل‌های دفاعی هستیم که نیازهای عملیاتی فوری ارتش آمریکا و متحدان آن را برآورده کند. همکاری ما با OpenAI به ما این امکان را می‌دهد که از تخصص جهانی آن‌ها در هوش مصنوعی برای پر کردن شکاف‌های دفاع هوایی در سراسر جهان استفاده کنیم.
هوش مصنوعی، حملات اولیه و نگرانی‌های امنیتی
ایالات متحده در حال حاضر محتاطانه از استفاده مستقیم هوش مصنوعی در سیستم‌های تهاجمی خودداری می‌کند. به گفته دکتر آین بوید، مدیر مرکز ابتکارات امنیت ملی دانشگاه کلرادو، ایالات متحده همچنان بر زرادخانه بزرگ موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای متعارف خود به عنوان سنگ بنای استراتژی بازدارندگی هسته‌ای تکیه می‌کند.
دکتر تام استفانیک، پژوهشگر ارشد مؤسسه بروکینگز، نیز معتقد است که یک حمله هسته‌ای اولیه احتمالاً نمی‌تواند به طور کامل سیستم‌های موشکی دشمن را نابود کند و بازدارندگی جهانی همچنان برقرار خواهد بود. او می‌گوید:
“قابلیت حمله اولیه قابل اعتماد که منجر به حذف تقریباً کامل توانایی تلافی‌جویی دشمن شود، در حال حاضر امکان‌پذیر نیست.”
اما هوش مصنوعی می‌تواند در مدیریت نحوه استفاده کشورها از انواع سلاح‌های موجود برای غلبه بر دفاع دشمن و ایجاد بازدارندگی موثر نقش داشته باشد. به گفته استفانیک، تحقیقات در زمینه مقابله با حسگرهای میدان نبرد، از بستر دریا تا فضای بیرونی، یکی از حوزه‌های فعال پژوهشی است.
چالش‌های ژئوپلیتیکی و رقابت در تسلیحات هوش مصنوعی
یکی از مسائل مهم در زمینه هوش مصنوعی و موشک‌ها، عدم رعایت استانداردهای ایمنی و امنیتی توسط کشورهایی مانند روسیه و چین است. برای مثال، سامانه‌های موشکی فراصوت ایالات متحده مانند Dark Eagle به صورت متعارف مسلح شده‌اند، در حالی که سامانه‌های مشابه روسیه و چین دارای قابلیت هسته‌ای هستند.
علاوه بر این، کشورهای دیگری مانند کره شمالی و هند نیز با توسعه سلاح‌های هسته‌ای، مرزهای بازدارندگی آمریکا را آزمایش می‌کنند.
این اختلافات به دلیل هزینه‌های بالای توسعه سامانه‌های متعارف ایالات متحده، از جمله هزینه‌های مربوط به نظارت و ایمنی، حقوق مالکیت معنوی و توسعه نرم‌افزار، ایجاد شده است. در مقابل، رژیم‌های خودکامه مانند چین و روسیه می‌توانند به‌راحتی فناوری‌های جدید، از جمله مدل‌های هوش مصنوعی را از شرکت‌های ملی خود طلب کنند و بدون هزینه اضافی در سامانه‌های تسلیحاتی خود ادغام کنند.
پیشرفتهای اروپایی در تسلیحات هوش مصنوعی
یکی از نمونه‌های برجسته در زمینه توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و موشک‌ها در اروپا، سیستم Orchestrike شرکت MBDA است. این سیستم از هوش مصنوعی برای هماهنگی موشک‌ها در حین پرواز و حل چالش‌های تاکتیکی استفاده می‌کند.
این سامانه که در نمایشگاه هوایی پاریس 2023 و نمایشگاه فارنبورو رونمایی شد، از موشک‌های کروز Spear مجهز به هوش مصنوعی استفاده می‌کند که به طور مشترک برای ضربه زدن به اهداف با اولویت‌بندی مشخص شده توسط اپراتور عمل می‌کنند.
آینده هوش مصنوعی در تسلیحات موشکی
در بلندمدت، موشک‌های مجهز به هوش مصنوعی همچنان پیشرفت خواهند کرد و قابلیت‌های بیشتری کسب خواهند کرد. فضای بیرونی نیز به عنوان یک حوزه رقابتی در درگیری‌های آینده در نظر گرفته خواهد شد، به‌ویژه با توجه به نمونه‌هایی از استفاده موشک‌های زمینی برای نابودی ماهواره‌ها.
با این حال، به گفته بوید، در آینده نزدیک، هوش مصنوعی تنها یکی از گزینه‌های موجود برای ارتش‌ها خواهد بود. پیروزی در هرگونه درگیری میان قدرت‌های بزرگ احتمالاً به توانایی مدیریت پیچیدگی میدان نبرد از طریق استفاده هوشمندانه از قابلیت‌های پشتیبانی هوش مصنوعی بستگی خواهد داشت، نه تنها به سامانه‌های موشکی مجهز به هوش مصنوعی.
هوش مصنوعی به تدریج در حال تغییر شکل میدان‌های نبرد و سامانه‌های تسلیحاتی است. اگرچه هنوز تا دستیابی به پیشرفتهای بزرگ در این حوزه فاصله داریم، اما نقش آن در مدیریت اطلاعات، هماهنگی عملیات و بهبود دقت سامانه‌های دفاعی به‌طور چشمگیری در حال افزایش است. آینده نبردها به هوش مصنوعی وابسته خواهد بود، اما همچنان حضور انسان در تصمیم‌گیری‌ها ضروری باقی می‌ماند.
source