جوان آنلاین: بنابر مصوبه سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، قیمت محصولات لبنی پرمصرف در ۲۸ مهرماه افزایش یافت که با وجود افزایش ۲۰‌درصدی قیمت شیرخام، قیمت کره ۸۰‌درصد گران شد. از آن تاریخ تاکنون قیمت این کالای لاکچری دو بار گران شده و از ۳۸‌هزار تومان به ۶۰‌هزار تومان رسیده است. به طور متوسط هر ۴۰ روز، قیمت کره حدود ۱۰‌هزار تومان گران شده است. فعالان بازار افزایش قیمت جهانی کره، تحولات منطقه و افزایش صادرات را دلیل گرانی قیمت در بازار ایران می‌دانند و معتقدند دولت بازار شیر و لبنیات را رها کرده و چربی، خامه و کره را جزو کالا‌های تشریفاتی می‌داند، به همین دلیل برای تنظیم بازار آن اقدامی انجام نمی‌دهد. اکنون این سؤال مطرح است که آیا افزایش قیمت کره با مجوز قانونی است؟

اگرچه قفسه فروشگاه‌ها مانند ماه گذشته خالی از «کره» نیست، اما همین تعداد محدود هم مشتری چندانی ندارد. بسیاری از خانوار‌های کم‌درآمد هنوز به جهش ناگهانی و چندبرابری قیمت این محصول لبنی عادت نکرده‌اند و با مشاهده قیمت‌های نجومی این کالا از خرید آن منصرف می‌شوند و ترجیح می‌دهند آن را هم مانند بسیاری از کالا‌های دیگر از سبد مصرفی خود حذف کنند.

کره، خامه و سایر فرآورده‌های لبنی به کالایی لاکچری تبدیل شده و از سبد خانوار در حال حذف شدن است. از مهر ماه تاکنون، افزایش بی‌رویه و غیرمنطقی قیمت فرآورده‌های لبنی از جمله کره موجب شده است به گفته صاحبان سوپرمارکت‌ها، مردم استقبال کمتری از خرید محصولاتی مانند کره و خامه داشته باشند. 

صاحب یکی از سوپرمارکت‌ها در این زمینه می‌گوید: درحالی که قبلاً کارتنی برخی محصولات مانند کره را برای مغازه تهیه می‌کردیم حالا کمتر خرید می‌کنیم تا محصولات کمتری را مرجوع کنیم. متأسفانه بعد از گرانی اخیر محصولات لبنی، فروش ما هم در این محصولات از جمله کره کمتر شده است. یکی دیگر از مغازه‌داران نیز در این باره می‌گوید: من ارزان‌ترین برندی را که می‌شناسم و کیفیت مناسبی هم دارد، برای عرضه به مغازه می‌آورم. بالاخره مردم باید بتوانند تا حدی مایحتاج خود را تأمین کنند. قیمت مصوب محصولات لبنی غیرتنظیم بازاری که سهم مهمی در سبد خانوار دارند، به فاصله کمتر از سه ماه دو بار افزایش یافته و مصرف‌کنندگان را با شوک قیمتی مواجه کرده است. 

قیمت خامه و کره از شهریور ماه که نرخ شیر خام ۲۰‌درصد گران شد، رشد نجومی داشته است، به طوری که اوایل آذرماه، کره در تهران و برخی مراکز استان‌ها نایاب شد. پیش از آغاز موج گرانی‌ها، قیمت کره ۲۴‌هزار تومان بود که به بهانه افزایش قیمت شیر خام حدود ۸۰‌درصد گران شد. فعالان بازار دلیل افزایش نجومی قیمت کره را صادرات بی‌رویه می‌دانند و معتقدند افزایش نرخ ارز، تحولات منطقه و افزایش جهانی قیمت کره موجب شده به رغم افزایش عوارض گمرکی صادرات کره و چربی حیوانی، صادرات این کالا‌ها همچنان مقرون‌به‌صرفه و سودآور باشد. دولت به منظور کنترل صادرات کره و چربی حیوانی برای صادرات هر کیلوگرم کره حدود ۱۵۰‌هزار تومان عوارض تعیین کرده است، اما صادرکنندگان همچنان صادرات را اقتصادی می‌دانند. طبیعی است که با این صادرات بی‌رویه بازار داخل با کمبود مواجه و قیمت‌ها نجومی شود. علی‌احسان ظفری، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی ایران درباره صادرات کره می‌گوید: از آنجا که روسیه مورد تحریم قرار گرفته است، کره مورد نیاز خود را از ایران تأمین می‌کند و حتی برخی تولیدکنندگان شیرخشک هم کره خود را به روسیه صادر می‌کردند، به طوری که در شش‌ماهه نخست سال جاری به اندازه ۱۲ماه سال گذشته کره از کشور صادر شده است. خبر‌های رسیده از بازار حاکی است از ۲۸ مهر تاکنون قیمت این کالای لاکچری دو بار گران شده و از ۳۸‌هزار تومان به ۶۰‌هزار تومان رسید ه است. به طور متوسط هر ۴۰ روز، قیمت کره حدود ۱۰‌هزار تومان گران شده است. انجمن صنفی صنایع لبنی در پاسخ به این سؤال که آیا صنایع لبنی مجوزی برای افزایش قیمت کره و خامه داشته‌اند یا خیر؟ می‌گوید: این کالا‌ها مشمول قیمت‌گذاری دولتی نیستند، طبیعی است که صنایع بر اساس عرضه و تقاضا محصول‌شان را قیمت‌گذاری کنند.

انفعال متولی صنعت لبنیات 

در گذشته با افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی سازمان حمایت یا وزارت جهاد کشاورزی در مقابل گرانی قیمت‌ها واکنش نشان می‌دادند، اما در دولت وفاق بازار رها شده است. فعالان بازار می‌گویند دولت اعتقادی به تنظیم بازار فرآورده‌های لبنی ندارد و بازار را رها کرده است و چربی، خامه و کره را جزو کالا‌های تشریفاتی می‌داند، به همین دلیل برای تنظیم بازار آن اقدامی انجام نمی‌دهد. 

صادرکنندگان به رغم افزایش تعرفه صادراتی همچنان کره و چربی حیوانی صادر می‌کنند، به طوری که دوسوم چربی تولیدی در کشور در بازار‌های صادراتی فروخته می‌شود، اما دولت (وزارت جهاد کشاورزی) همچنان منفعلانه عمل می‌کند و سکوت اختیار کرده است. آیا کوچک‌شدن سفره‌های مردم و حذف کره، خامه و سایر فرآورده‌های لبنی از سفره مردم، موضوع بی‌اهمیتی است؟