جوان آنلاین:‌ تکنولوژی یکی از ملزومات زیست امروز شده و تلفن همراه یکی از همین ابزار‌های فراگیر است که تصور زندگی بدون آن تبدیل به کابوس شده است؛ ابزاری که علاوه بر ایجاد ارتباط بین افراد، مشاغل بسیاری نیز با تلفیق این ابزار با سایر مؤلفه‌ها در بستر آن شکل گرفته است؛ موضوعی که خبر رفع ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون باعث شد در این تحلیل به مواردی در خصوص تجارت تلفن همراه در جهان و ایران اشاره کنم. 

تلفن همراه برای بسیاری از ما دفتر کار، برای برخی رسانه و برای افراد دیگر محلی برای گفتگو شده است، در چنین شرایطی این ابزار همراه و فراگیر ضمن داشتن مزایای فراوان، ضعف‌ها و نقصانی هم در زندگی بشر ایجاد کرده است، همچون: درز اطلاعات، سوءاستفاده از افراد، جاسوسی‌های گسترده، هک حساب‌های بانکی، مدیریت افکار عمومی یا جنگ نرم، تغییر سبک زندگی، دوری ارتباط حضوری افراد، از بین رفتن مشاغل سنتی، ایجاد اختلال رفتاری، یکسان‌سازی سلایق و ماشینی‌سازی افراد که جامعه‌شناسان معتقدند جامعه برای برخی نتایج آن ناگزیر است و برای برخی نیز باید چاره‌ای اندیشید و آموزش‌های لازم را برای جامعه ارائه کرد، به ویژه با اضافه شدن هوش مصنوعی، جامعه وارد ابرچالشی خواهد شد که نباید چشم و گوش بسته مانند تکه چوبی روی رودخانه جاری عمل کرد. 

این ابزار پرکاربرد با اتصال به اینترنت، ماهواره و سرعت بالای خدمات یک کالای پرسود و پرفروش در تجارت امروز نیز به شمار می‌رود، به گونه‌ای که در سال‌۲۰۲۳ بیش از یک‌میلیاردو۱۴۰‌میلیون دستگاه تلفن همراه به ارزش ۴۱۲‌میلیارد دلار تولید و روانه بازار جهانی شده است. 

سهم برند‌ها در تجارت سالانه تلفن همراه

پنج شرکت اپل، سامسونگ، شیائومی، oppo و Transsion، ۷۰‌درصد سهم بازار را به خود اختصاص داده و ۳۰‌درصد از تولیدات سایر شرکت‌ها در بازار سال‌گذشته میلادی بوده‌اند که اپل با بیش از ۲۲۹‌میلیون دستگاه و سهم بیش از ۲۰‌درصدی، سامسونگ با ۲۲۵‌میلیون‌و۵۰۰‌هزار دستگاه و سهم حدود ۲۰‌درصدی، شیائومی با عرضه ۱۴۶‌میلیون دستگاه و سهم ۱۳‌درصدی، oppo با ۱۰۱‌میلیون دستگاه و سهم ۹‌درصدی و Transsion با تولید ۹۲‌میلیون‌و۶۰۰‌هزار دستگاه تلفن همراه و سهم ۸‌درصدی پنج غول تولید تلفن همراه در سال‌۲۰۲۳ بوده اند. 

مناطق مهم خرید تلفن همراه در جهان

آسیا و اقیانوسیه با خرید بیش از ۳۳۰‌میلیون دستگاه (کاهش ۶‌درصدی نسبت به سال‌قبل)، چین با ۲۸۵‌میلیون دستگاه (کاهش ۵‌درصدی)، اروپا با ۱۵۰‌میلیون دستگاه (کاهش ۹‌درصدی)، امریکای‌شمالی با ۱۴۰‌میلیون دستگاه (کاهش ۹‌درصدی)، امریکای‌لاتین با ۱۱۰‌میلیون دستگاه (رشد ۲‌درصدی)، آفریقا با ۷۰‌میلیون دستگاه (رشد ۶‌درصدی) و خاورمیانه با ۶۲‌میلیون دستگاه (رشد ۱۱‌درصدی) به ترتیب پراکندگی فروش تلفن همراه در جهان بوده‌اند که خاورمیانه با بیشترین رشد در خرید و اروپا و امریکا نیز با بیشترین کاهش مواجه بوده‌اند.

سهم ایران از بازار خرید تلفن همراه در سال‌۱۴۰۲

از حدود ۶۲‌میلیون تلفن همراه عرضه شده در غرب آسیا در سال‌۱۴۰۲ حدود ۱۴‌میلیون‌و۶۸۹‌هزار دستگاه سر از ایران درآورده است. حدود ۲۴‌درصد فروش تلفن همراه در غرب آسیا به بازار ایران ختم می‌شود، در صورتی که این سهم در سال قبل میلادی بیش از ۲۸‌درصد بوده است. 

تلفن همراه ۵ درصد واردات سالانه کالا به کشور

بیش از ۱۴‌میلیون‌و۶۸۸‌هزار دستگاه تلفن همراه واردشده و رجیسترشده به کشور که ارزش آن ۳‌میلیاردو۲۰۲‌میلیون دلار بوده، سهم حدود۵‌درصدی از واردات ۶۶‌میلیارد دلاری به کشور در سال‌۱۴۰۲ را به خود اختصاص داده که از این میزان دستگاه تلفن همراه هوشمند، بیش از ۲/۹۸ درصد تعداد تلفن‌های همراه به صورت رویه تجاری و حدود ۸/۱ درصد با رویه مسافری یا پستی وارد کشور شده است. 

سهم ایرانیان از خرید تلفن همراه

با بررسی میزان فروش تلفن همراه در سال‌۲۰۲۳ نسبت به جمعیت ۸‌میلیاردو۲۰۰‌میلیون نفری جهان در ازای هر ۲/ ۷ نفر فرد زنده (از کودک تا کهنسال) در جهان یک تلفن همراه تولید شده، اما این موضوع در قبال جمعیت حدوداً ۸۶‌میلیون نفری ایران در ازای هر ۸/ ۵ نفر، یک تلفن همراه به صورت رسمی وارد بازار ایران شده است که این امر نشان‌دهنده میزان مصرف بیشتر این کالا در ایران یا به عبارتی جولان بیشتر این کالا به دلایل فرهنگی در سبد خانوار ایرانی است. 

۵ کشور عمده فروشنده تلفن همراه به ایران

در سال‌۱۴۰۲ امارات از محل فروش تلفن همراه هوشمند به ایران، ۲ میلیارد‌و۸۶۹‌میلیون‌و۳۱۶‌هزار دلار ارز از کشورمان خارج کرده و بیش از ۲/ ۹۷ درصد تلفن‌های همراه وارد شده به کشورمان از کشور امارات بوده و عملاً بازار تلفن همراه ایران از امارات مدیریت می‌شود (تجارت مجدد). چین با فروش ۲۹‌میلیون‌و۵۸‌هزار دلار، ویتنام با یک‌میلیون‌و۱۲۳هزار دلار، سوریه با ۵۲۴‌هزار دلار و هند نیز با ۳۳۴‌هزار دلار، کشور‌های فروشنده تلفن همراه به ایران در سال‌۱۴۰۲ بوده‌اند که این ترکیب هم جای تأمل و توجه دارد. بیشترین میزان واردات تلفن همراه به کشور از لحاظ ارزبری مربوط به دی ماه سال‌۱۴۰۲ با ۳۸۶‌میلیون‌و۶۰۰ دلار و کمترین میزان مربوط به فروردین ماه با ۷۰‌میلیون‌و۹۰۰‌هزار دلار بوده است. 

جنگ اقتصادی و بازگشت ۴‌درصدی‌ها

این روز‌ها با وجود حوادث یک‌ساله در غرب آسیا و حمله و کشتار رژیم آپارتاید و جنایتکار صهیونیستی به مردم فلسطین در غزه، نبرد با جبهه‌های مقاومت و جسارت این رژیم به کشورمان، آرایش ترکیبی جنگ نظامی، اقتصادی و سیاسی از ملزومات شرایط فعلی به شمار می‌رود، به ویژه اینکه این رژیم نشان داده از فناوری‌های جدید، ابزار‌های ارتباطی غیرنظامی مانند تلفن همراه، پیجر و حتی دستگاه ساعت‌زنی هم در کشتار و آسیب‌زدن به مردم بی‌دفاع سوءاستفاده می‌کند و خود را پاسخگوی هیچ نهادی نمی‌داند و از طرفی دوستان و کشور‌های این رژیم کودک‌کش، مانند امریکا و اروپا، دهه‌ها و سال‌ها با ابزار تحریم به دنبال ضربه به اقتصاد، هویت و امنیت کشورمان هستند و هیچ اقدام خطرناکی نیز در اهداف‌شان خط قرمزشان نیست و علاوه بر آسیب‌های مستقیم به دنبال خالی‌کردن منابع ارزی از طریق بلوکه‌کردن منابع ارزی، ممانعت از فروش نفت و مشتقات آن و کالا‌های مزیت‌دار ایران را در دستور کار دارند و از طرفی هموارکننده فروش کالا‌های کنترل‌کننده افکار عمومی و جمع‌آوری اطلاعات برای خروج ارز از ایران هستند، بنابراین در این شرایط ویژه و در اوج بحران‌های ناشی از تنش‌آفرینی نظام سلطه، سیاستگذاران ما باید به صورت دقیق همه ابعاد تصمیمات خود را بسنجند تا خدای نکرده ناخواسته تسهیلگر منافع دشمن نباشیم؛ تصمیم موبایلی که این روز‌ها مطرح است و اینکه آیفون‌هایی که قبل از ممنوعیت ۴‌درصد تعداد گوشی‌های وارداتی به کشور را شامل می‌شدند، اما بیش از ۲۷‌درصد ارز واردات تلفن همراه را به خود اختصاص می‌دادند، دوباره مانند زالو منابع ارزی کشور را از کشور خارج نکند، اگر چه بر اساس گزارشات متعدد برخی از آیفون‌های۱۳ که مجاز بودند نیز به صورت بسته‌بندی مجدد، ارز این کشور را می‌مکیدند و مصرف‌کننده هم دلخوش به خرید تلفن نو، دسترنج خود را به آن اختصاص می‌داد (ارزبری دوبرابری تلفن‌های ری‌پک شده نسبت به قیمت واقعی آن و خروج ارز از کشور)، حال باید دید در شرایط جنگی کشور و سابقه آسیب از ابزار‌های ارتباطی و خروج ارز از کشور (۴‌درصد تلفن‌های وارداتی با ارزبری ۲۷‌درصدی) و اعلام برخی منابع از ورود یک‌میلیون تلفن همراه رجیسترنشده آیفون در گذشته و خروج ۹۰۰‌میلیون دلار ارز به صورت قاچاق و اعلام امکان رجیستر دستگاه‌های قاچاق وارد شده، ثبت سفارش جدید آیفون‌های۱۴، ۱۵ و ۱۶ در کنار سایر مدل‌های آیفون، سیاستی به صلاح عمومی است یا خیر (فارغ از میزان حقوق ورودی ۹۶‌درصدی)؟ و چه سیاست‌هایی در زمینه کاهش این آسیب‌ها، تولید ابزار‌های ارتباطی امن و به‌روز با در نظر گرفتن شرایط فعلی کشور، به نفع همگان از سوی مراجع تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیرنده باید اتخاذ شود؟