جوان آنلاین: سال‌هاست ایران به خودکفایی ۹۵‌درصدی در ساخت تجهیزات صنعت برق رسیده است. ایران اولین و تنها تولیدکننده ژنراتور است و برای ساخت ژنراتور با قدرت ۵/۱ مگاوات به هیچ کشوری وابسته نیست و در حال حاضر امکان تولید ۶ هزار دستگاه ژنراتور را داریم، اما به واسطه واردات بی‌رویه فقط ۱۰‌درصد از سهم بازار را داریم. بخش خصوصی فعال در صنعت برق از واردات برخی تجهیزات به رغم تولید داخل گلایه می‌کند و معتقد است متأسفانه برخی شرکت‌ها اقدام به خرید محصولات خارجی می‌کنند و روی خدمات بعد از فروش درآمد دارند، اما ما خدمات بعد از فروش نداریم، چون محصولات خراب نمی‌شوند. علاوه بر این در بخش تأمین پنل‌های خورشیدی نیز تأکید دارند که کشور ظرفیت تولید پنل‌های خورشیدی و تجهیزات نیروگاه‌های تجدیدپذیر را دارد، اما واردات کالای مشابه ساخت داخل صورت می‌گیرد، آن هم با ارز نیمایی. در حالی که ظرفیت تولید سالانه ۲ هزار‌مگاوات پنل خورشیدی ایجاد شده، اما در سال گذشته فقط به اندازه ۳۰۰‌مگاوات از این ظرفیت استفاده شده است و حتی سازمان‌های دولتی نیز به دنبال واردات پنل خورشیدی هستند. 

انرژی الکتریکی در بین گونه‌های مختلف انرژی به دلایل متعدد از جمله پاک بودن، سهولت مصرف و امکان تبدیل به انواع دیگر انرژی از ویژگی‌های مطلوب و منحصربه‌فرد برخوردار است. تاریخچه پرفرازونشیب صنعت برق ایران نمایانگر یک قرن تلاش دست‌اندرکاران در جهت توسعه کمی و کیفی این صنعت است، به طوری که در طول این سال‌ها و به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بی‌وقفه شاهد تحول‌ها و پیشرفت‌های قابل توجه در عرصه‌های گوناگون صنعت برق کشور بوده‌ایم که این امر حاصل تلاش نیرو‌های توانمند داخلی است. 

صنعت برق کشور پس از سال‌های متمادی مواجهه با تحریم‌ها، درصدد گشودن دریچه‌های نو و بالندگی افزون‌تر است. پی‌ریزی بازار برق، خصوصی‌سازی و ایجاد فضای رقابتی، تنوع در سبد تولید، بهره‌گیری از انرژی‌های نو و توجه به مسائل زیست‌محیطی، افزایش بهره‌وری، مدیریت مصرف، کاهش تلفات، مهندسی ارزش، رشد اعتلای توان نیروی انسانی و بهینه‌سازی تأسیسات موجود از جمله اقدام‌های مهمی است که در سال‌های اخیر از سوی کارگزاران این صنعت مادر با جدیت دنبال می‌شود. 

در زمان حاضر در صنعت برق کشور و در بخش‌های مختلف طراحی، ساخت تجهیزات، تأمین قطعه‌ها، بهره‌برداری و فعالیت‌های مهندسی به خودکفایی بالایی رسیده‌ایم و در حال حاضر بیش از ۹۵‌درصد از تجهیزات صنعت برق در داخل کشور قابل تولید است.

در زمینه تجهیزات به بخش‌های مختلف از جمله ترانسفورماتورها، دکل‌های انتقال، نیروگاه‌سازی حتی نیروگاه تجدیدپذیر بادی و خورشیدی و همچنین در بخش‌های مختلف احداث، صدور خدمات فنی و مهندسی به کشور‌های همسایه و همچنین به لحاظ تولیدات داخلی توانسته‌ایم شرایط خوبی را در صنعت برق کشور رقم بزنیم. به عبارت دیگر، نه تنها خودکفا شده‌ایم بلکه در دنیا می‌توانیم وارد عرصه رقابت شویم، به طوری که حتی در مناقصات بین‌المللی می‌بینیم که ایران در رقابت سالم شرکت می‌کند و برنده پروژه‌های ساخت نیروگاه می‌شود. همین‌طور در کنتورسازی به ویژه کنتور‌های هوشمند، وضعیت ایران قابل قبول است و توانسته است موفق عمل کند و صادرات به کشور‌های دیگر داشته‌ایم. 

 عضو سندیکای برق: به واسطه واردات بی‌رویه ژنراتور، فقط ۱۰‌درصد از سهم بازار را داریم

رضا مشکات‌رضوی، عضو سندیکای صنعت برق در نشست حاشیه‌ای بیست‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی برق از واردات تجهیزات صنعت برق انتقاد می‌کند و می‌گوید: پیش از انقلاب کل تجهیزات نیروگاهی را از کشور انگلستان وارد می‌کردیم و ما اولین شرکت دیزلی هستیم و تاکنون ۱۸۰نیروگاه دیزلی برای برق منطقه‌ای کشور تأسیس کرده‌ایم. 

وی با بیان اینکه بعد از انقلاب به واسطه جنگ خودمان اقدام به تولید ژنراتور‌های کوچک کردیم، می‌افزاید: سال۱۳۷۳ اولین بار از کشور آلمان به عنوان ژنراتورساز جهان تکنولوژی ساخت ژنراتور را به ارزش ۴‌میلیون مارک وارد کشور و خط تولید آن را در داخل کشور راه‌اندازی کردیم، همچنین با کمک استادان دانشگاه قطعاتی را که از آلمان وارد می‌کردیم، مهندسی معکوس کردیم و به این ترتیب از سال ۱۳۷۷ این تجهیزات صددرصد ایرانی شد. 

عضو سندیکای صنعت برق تأکید می‌کند: ما اولین و تنها تولیدکننده ژنراتور هستیم و برای ساخت ژنراتور با قدرت ۵/۱ مگاوات به هیچ کشوری وابسته نیستیم. در حال حاضر امکان تولید ۶ هزار دستگاه ژنراتور را داریم، اما به واسطه واردات بی‌رویه فقط ۱۰‌درصد از سهم بازار را داریم. ما توان تولید ۳ هزار دستگاه ژنراتور یعنی دوبرابر کل نیاز کشور را داریم، اما تنها ۱۰‌درصد نیاز را تأمین می‌کنیم. 

مشکات با تأکید بر لزوم حمایت از ژنراتور‌های ساخت داخل می‌گوید: متأسفانه برخی شرکت‌ها اقدام به خرید محصولات خارجی می‌کنند و روی خدمات بعد از فروش درآمد دارند، اما ما خدمات بعد از فروش نداریم، چون محصولات‌مان خراب نمی‌شوند. تمام قطار‌های کشور بدون استثنا از ژنراتور‌های تولید ما استفاده می‌کنند. ما به همراه کشور‌های امریکا، چین و ژاپن جزو چهار کشور تولیدکننده ژنراتور ۴۰۰هرتز برق هواپیما هستیم. 

مشکات درباره روند صادرات ژنراتور تصریح می‌کند: تاکنون ۱۸۰دستگاه به آلمان و ۷۰۰دستگاه به کشور‌های همسایه صادرات داشته‌ایم، اما به دلیل حمایت‌هایی که دولت چین از ساخت داخل این کشور داشته است، شرکت‌های چینی توانسته‌اند به بازار‌های ایران در کشور‌های ترکیه، عراق و افغانستان ورود کنند. با ساخت داخل ژنراتور و استفاده از ۹۰‌درصد ظرفیت موجود می‌توانیم از خروج ۲۴‌میلیون یورو از کشور جلوگیری کنیم.

 واردات پنل‌های خورشیدی به رغم وجود ظرفیت داخلی 

همچنین علی پژوهان، عضو انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران در حاشیه این نمایشگاه در جمع خبرنگاران با بیان اینکه «در حکمرانی انرژی موفق عمل نکرده‌ایم»، می‌گوید: اگرچه موضوع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در دستور کار قرار گرفته، اما تأمین منابع مالی برای آن تبدیل به دردسر شده و بخش‌های مختلف حاکمیت، هماهنگی کمی برای تحقق این هدف‌گذاری بزرگ دارند. چطور می‌توانیم سالانه ۳۰ تا ۴۰میلیارد دلار سوخت بسوزانیم، اما نمی‌توانیم یک‌میلیارد دلار برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص دهیم؟

وی می‌افزاید: در حالی که کشور توان تولید پنل‌های خورشیدی و تجهیزات نیروگاه‌های تجدیدپذیر را دارد، اما واردات کالای مشابه ساخت داخل صورت می‌گیرد، آن هم با ارز نیمایی، در حالی که تولیدکننده داخلی آلومینیوم را با نرخ ارز بازار تأمین می‌کند و هیچ حمایتی از تولید داخل در زمینه پنل‌های خورشیدی انجام نمی‌شود. 

وی تأکید می‌کند: در حالی که ظرفیت تولید سالانه ۲ هزار‌مگاوات پنل خورشیدی ایجاد شده، در سال گذشته فقط به‌اندازه ۳۰۰‌مگاوات از این ظرفیت استفاده شده است و حتی سازمان‌های دولتی نیز به دنبال واردات پنل خورشیدی هستند و نام شرکت‌های ایرانی تولیدکننده پنل خورشیدی حتی در «وندرولیست» تأمین کالای شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی قرار ندارد. 

پژوهان با انتقاد از عددسازی‌ها و ارائه آمار غیرواقعی به جای برنامه‌های مدون می‌گوید: تا مؤلفه‌های اقتصادی درست نشود، امکان تحقق برنامه‌هایی، چون افزایش ظرفیت ۱۰ هزار‌مگاواتی نیروگاه‌های تجدیدپذیر میسر نخواهد شد. 

 طی ۳ سال تنها ۲۰۰‌مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر ایجاد شد

به گزارش مهر، علی امین، عضو دیگر سندیکای صنعت برق در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی صنعت برق در نشست خبری با خبرنگاران از چالش‌های فعالان بخش خصوصی در تجدیدپذیر‌ها پرده برمی‌دارد و می‌گوید: مهرماه سال گذشته مناقصاتی برای احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر برگزار و اعلام شد ظرفیت ۴ هزارو ۵۰۰‌مگاواتی تا هفت ماه به مدار بهره‌برداری می‌آید، امروز بعد از گذشت بیش از یک سال، هنوز زمین‌های بعضی پروژه‌ها به سرمایه گذاران تحویل داده نشده است و با این رویه مدیریتی نمی‌توان توسعه تجدیدپذیر‌ها و رفع ناترازی برق را محقق کرد. 

امین با اشاره به ناترازی ۱۹ هزار‌مگاواتی در پیک تابستان خاطر نشان می‌کند: این میزان ناترازی یک شبه و یک ساله ایجاد نشده، بلکه حاصل سال‌ها تفکرات سنتی است که باید برای رفع مشکلات، تفکرات و مدیریت مدرن جایگزین آن شود. به گفته عضو سندیکای برق، در سه سال اخیر با وجود هدف‌گذاری‌های بزرگ در بخش تجدیدپذیرها، تنها ۲۰۰‌مگاوات عملکرد دولت در ایجاد ظرفیت جدید در نیروگاه‌های تجدیدپذیر بود، این میزان یعنی کمتر از یک‌درصد مشکل ناترازی‌ها، در حالی که اگر ساختار‌ها نظام‌مند و مدیریت‌ها مدرن و پویا شوند، می‌توان از توسعه ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر به عنوان یک راهکار مهم در رفع ناترازی‌های بزرگ بهره گرفت. 

عضو سندیکای صنعت برق تأکید می‌کند: حل ناترازی برق تنها از سوی وزیر نیرو امکانپذیر نیست، باید سران قوا ورود کنند تا به سرعت شرایط برای اجرای برنامه‌های رفع ناترازی برق در سطح ملی آماده شود.