دنیای بلاکچین با سرعتی شگفت‌انگیز در حال تحول است و یکی از نوآورانه‌ترین مفاهیم آن، سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز یا دائو (DAO) است. دائوها، با حذف واسطه‌ها و اتکا به مکانیزم‌های شفاف و غیرمتمرکز، رویکردی جدید برای مدیریت و تصمیم‌گیری در پروژه‌های دیجیتال ارائه می‌دهند.

با توجه به پتانسیل بالای رشد دائوها، بسیاری از سرمایه‌گذاران به دنبال یافتن بهترین پروژه‌های دائو برای سرمایه‌گذاری هستند. این پرسش که کدام دائو می‌تواند بازدهی مطلوب‌تری را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان آورد، به یکی از دغدغه‌های اصلی فعالان بازار کریپتو تبدیل شده است.

فیبوتک با هدف روشن‌سازی این موضوع، به بررسی و تحلیل عمیق پروژه‌های دائو پرداخته است تا سرمایه‌گذاران بتوانند با آگاهی کامل، تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را اتخاذ نمایند. در این تحلیل، معیارهای مختلفی از جمله مدل اقتصادی، تیم توسعه، جامعه کاربران و چشم‌انداز آینده هر پروژه، مورد ارزیابی قرار گرفته است.

دائو چیست؟

دائو، مفهومی نوین در عرصه‌ مدیریت و سازماندهی است که با بهره ‌گیری از فناوری بلاکچین، ساختاری کاملاً غیرمتمرکز و شفاف را به ارمغان آورده است. در این ساختار، قدرت تصمیم‌ گیری به جای تمرکز در دستان یک نهاد مرکزی، به‌صورت جمعی و بر اساس قراردادهای هوشمند اجرا می‌شود. هر تصمیمی که در یک دائو گرفته می‌شود، به‌طور شفاف بر روی بلاکچین ثبت شده است.

این بدین معناست که در یک دائو، هر عضوی که توکنی از آن سازمان در اختیار دارد، حق مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها را داراست. این مشارکت می‌تواند از رای‌گیری ساده برای تصمیمات روزمره تا شرکت در شکل‌دهی استراتژی‌های بلندمدت سازمان را شامل شود. این رویکرد نه تنها به شفافیت و پاسخگویی بیشتر سازمان منجر می‌شود، بلکه به افزایش تعلق خاطر و انگیزش اعضای جامعه نیز کمک می‌کند.

نحوه کارکرد دائو

مکانیسم عملکرد دائو به این صورت است که ابتدا یک قرارداد هوشمند هوشمندانه طراحی می‌شود که قوانین و مقررات حاکم بر سازمان را تعریف می‌کند. این قرارداد، توکن‌های حاکمیتی منحصر به فردی را صادر می‌کند که به منزله سهم اعضا در سازمان و بلیط ورود آن‌ها به فرآیند تصمیم ‌گیری محسوب می‌شود.

اعضای دائو با سرمایه ‌گذاری در پروژه و دریافت توکن‌های حاکمیتی، به دارندگان سهام تبدیل می‌شوند. این توکن‌ها نه تنها نمادی از مالکیت آن‌ها بر بخشی از دارایی‌های سازمان است، بلکه به آن‌ها حق رأی در تصمیم‌گیری‌های مهم را نیز می‌دهد.

تمامی فرآیندهای رأی‌گیری و تصمیم‌گیری دردائو به صورت شفاف و غیرقابل‌تغییر بر روی بلاکچین ثبت می‌شوند. این امر به معنای آن است که هر رأی و هر تصمیمی که اتخاذ می‌شود، به صورت دائمی در شبکه ثبت شده و قابل‌راستی‌سنجی است. این ویژگی، شفافیت و عدم تمرکز را به عنوان دو اصل بنیادین در دائوها تضمین می‌کند.

به عبارت ساده‌تر، دائوها با حذف واسطه‌ها و اتکا به قراردادهای هوشمند، امکان ایجاد سازمان‌هایی را فراهم می‌کنند که در آن‌ها تصمیم‌گیری‌ها به صورت جمعی و بر اساس قوانین از پیش تعریف شده اتخاذ می‌شود. این مدل سازمانی، آینده‌ای روشن را برای دموکراتیزه کردن اقتصاد دیجیتال و ایجاد جامعه‌هایی با مدیریت خودگردان نوید می‌دهد.

معرفی برخی از بهترین پروژه‌های دائو در سال ۲۰۲۴

انتخاب بهترین پروژه دائو برای سرمایه‌گذاری، امری پیچیده و وابسته به عوامل متعددی از جمله اهداف سرمایه‌گذاری، تحمل ریسک و دانش فنی سرمایه‌گذار است. در این میان، برخی از دائوها به دلیل طراحی منحصر به فرد، حجم بالای فعالیت و جامعه کاربری گسترده، به عنوان گزینه‌های جذاب‌تری برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شوند. با توجه به معیارهای ذکر شده، برخی از پروژه‌های DAO که در سال ۲۰۲۴ مورد توجه قرار گرفته‌اند، عبارتند از:

• آوه (AAVE)
• یونی سواپ (Uniswap)
• لیدو فایننس (Lido Finance)
• کامپاند (Compound)
• دیفای سواپ (DeFi Swap)
• سوشی سواپ (SushiSwap)
• میکردائو (MakerDAO)
• ایلوویوم (Illuvium)
• کرو دائو توکن (Curve DAO Token)

آوه (Aave)؛ پیشرو در حوزه وام‌ دهی غیرمتمرکز

پلتفرم آوه، به عنوان یکی از پیشگامان عرصه وام‌دهی غیرمتمرکز (DeFi)، با ارائه یک اکوسیستم مالی شفاف و کارآمد، به کاربران امکان می‌دهد تا به صورت مستقیم و بدون واسطه‌های سنتی، به دارایی‌های دیجیتال خود وام دهند یا از آن‌ها وام بگیرند. این پروتکل که بر بستر چندین شبکه بلاک چین مستقر شده، با بهره‌گیری از مکانیسم‌های هوشمند قراردادها، سطح بالایی از امنیت و شفافیت را برای کاربران خود فراهم می‌آورد.

یکی از ویژگی‌های متمایز آوه، مدل حاکمیتی مبتنی بر جامعه آن است. دارندگان توکن AAVE، به عنوان اعضای فعال جامعه، به طور مستقیم در تصمیم‌گیری‌های مهم پروژه مشارکت دارند. از طریق مکانیسم رأی‌گیری، آن‌ها می‌توانند بر نحوه تخصیص منابع، توسعه ویژگی‌های جدید و سایر تصمیمات کلیدی تأثیرگذار باشند. این رویکرد، آوه را به یکی از بهترین پروژه‌های DAO در اکوسیستم دیفای تبدیل کرده است.

توکن AAVE علاوه بر نقش کلیدی در حاکمیت، به عنوان وثیقه در اکوسیستم آوه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این امر موجب کاهش هزینه‌های وام‌گیری برای کاربران و افزایش بازدهی برای دارندگان توکن می‌شود. در مجموع، پلتفرم آوه با ترکیب نوآوری‌های فنی، مدل حاکمیتی مبتنی بر جامعه و اکوسیستم گسترده، به عنوان یک الگوی موفق در حوزه DeFi و بهترین پروژه DAO شناخته می‌شود. این پلتفرم با ارائه راهکارهای مالی نوآورانه، به رشد و توسعه اکوسیستم ارزهای دیجیتال کمک شایانی کرده است.

یونی سواپ

یونی‌سواپ، به عنوان یکی از بهترین پروژه‌های DAO در حوزه صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)، با ارائه بستری نوآورانه برای مبادله مستقیم توکن‌های ERC20، تحولی شگرف در صنعت دیفای ایجاد کرده است. این پلتفرم با مکانیزمی هوشمندانه، امکان تعامل مستقیم کاربران با یکدیگر را فراهم آورده و وابستگی به واسطه‌های مرکزی را به حداقل رسانده است.

یکی از ویژگی‌های متمایز یونی‌سواپ، مشارکت فعال دارندگان توکن UNI در تصمیم‌گیری‌های حاکمیتی است. این امر نه تنها به شفافیت و پاسخگویی بیشتر پروتکل منجر شده، بلکه به کاربران امکان می‌دهد تا به طور مستقیم در شکل‌دهی آینده این پلتفرم مؤثر باشند.

علاوه بر این، یونی‌سواپ با ارائه ابزارها و زیرساخت‌های لازم، بستری غنی برای توسعه‌دهندگان فراهم کرده است تا بتوانند اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز متنوعی بر پایه این پروتکل بسازند. این امر به رشد اکوسیستم یونی‌سواپ و گسترش کاربردهای آن در حوزه‌های مختلف مالی غیرمتمرکز کمک شایانی کرده است.

لیدو فایننس؛ الگویی در استیکینگ غیرمتمرکز

لیدو فایننس به عنوان یکی از پیشگامان عرصه استیکینگ غیرمتمرکز، استانداردهای جدیدی را در این حوزه تعریف کرده است. این پلتفرم نوآور، با ارائه امکان استیکینگ طیف وسیعی از دارایی‌های دیجیتال، از جمله اتریوم، پولکادات و سولانا، به کاربران این فرصت را می‌دهد تا ضمن مشارکت در امنیت شبکه‌های بلاکچین، از پاداش‌های استیکینگ نیز بهره‌مند شوند.

اما وجه تمایز اصلی لیدوفایننس در فراتر رفتن از یک پلتفرم استیکینگ ساده نهفته است. این پروتکل، با طراحی یک مکانیزم حکمرانی مبتنی بر جامعه، گامی بلند در جهت تحقق مفهوم واقعی غیرمتمرکزسازی برداشته است. دارندگان توکن LDO به عنوان اعضای فعال جامعه لیدو، نقش محوری در تصمیم‌گیری‌های کلیدی پروتکل ایفا می‌کنند. از این رو، لیدو فایننس را می‌توان به عنوان یکی از بهترین پروژه‌های دائو در اکوسیستم کریپتو معرفی کرد که به طور همزمان بر نوآوری در زمینه استیکینگ و مشارکت فعال جامعه تمرکز دارد.

کامپاند؛ یکی از بهترین پروژه‌های دائو

پروتکل کامپاند به عنوان یکی از پیشگامان حوزه مالی غیرمتمرکز (DeFi)، نوآوری قابل توجهی را در زمینه وام‌دهی دارایی‌های دیجیتال رقم زده است. این پلتفرم مبتنی بر بلاک چین اتریوم، به کاربران امکان می‌دهد تا با سپرده‌گذاری دارایی‌های خود، سود کسب کرده و یا با استفاده از دارایی‌های دیگر به عنوان وثیقه، وام دریافت نمایند.

ویژگی منحصربه‌فرد کامپاند، مدل حاکمیتی غیرمتمرکزآن است. دارندگان توکن‌های COMP، به‌عنوان سهامداران این پروتکل، به صورت مستقیم در تصمیم‌گیری‌های مهمی مانند تعیین نرخ بهره، افزودن دارایی‌های جدید به پلتفرم و سایر تغییرات کلیدی مشارکت فعال دارند. این امر، کامپاند را به یکی از بهترین نمونه‌های پروژه‌های DAO (سازمان خودمختار غیرمتمرکز) تبدیل کرده است که در آن قدرت تصمیم‌گیری به طور کامل در دست جامعه کاربران قرار دارد.

کامپاند با ارائه یک محیط امن، شفاف و کارآمد برای انجام تراکنش‌های مالی، به رشد و توسعه اکوسیستم DeFi کمک شایانی کرده است. این پلتفرم به عنوان یکی از اولین پروژه‌هایی که مفهوم وام‌دهی غیرمتمرکز را به طور عملی پیاده‌سازی نمود، الهام‌بخش بسیاری از پروژه‌های مشابه بوده است.

دیفای سواپ؛ پیشگام نوآورانه در حوزه دیفای و برای دائو

پلتفرم دیفای سواپ با استقرار بر بستر بلاکچین بایننس، تحولی شگرف در عرصه صرافی‌های غیرمتمرکز ایجاد نموده است. این پروتکل با ارائه امکان معامله روان و کارآمد توکن‌های BEP-20، گامی بلند در جهت تحقق اقتصاد غیرمتمرکز برداشته و به کاربران خود این فرصت را می‌دهد تا از طریق مکانیزم‌های نوآورانه همچون استیکینگ و ییلد فارمینگ، به کسب بازدهی‌های قابل توجه نائل آیند.

یکی از ویژگی‌های متمایز دیفای سواپ، مدل حکمرانی غیرمتمرکز آن است. دارندگان توکن بومی این پلتفرم، یعنی DEFC، با مشارکت فعال در تصمیم‌گیری‌های حاکمیتی، نقشی کلیدی در شکل‌دهی آینده دیفای سواپ ایفا می‌کنند. این رویکرد مشارکتی، دیفای سواپ را به یکی از بهترین پروژه‌های DAO در اکوسیستم دیفای تبدیل نموده است.

با استیک کردن توکن‌های DEFC، کاربران می‌توانند از پاداش‌های جذاب تا سقف ۷۵ درصد در سال بهره‌مند شوند. البته شایان ذکر است که نرخ بازدهی استیکینگ، متناسب با شرایط بازار و تصمیمات جامعه، ممکن است در طول زمان تغییر کند.

در مجموع، دیفای سواپ با تلفیق نوآوری فنی، مدل حکمرانی مشارکتی و اکوسیستم پاداش‌محور، الگویی درخشان برای DAOهای نسل جدید به شمار می‌رود. این پلتفرم با تمرکز بر منافع کاربران و ایجاد یک جامعه قوی و فعال، به یکی از بازیگران اصلی در عرصه دیفای تبدیل شده است.

سوشی سواپ؛ یکی از بهترین پروژه‌های دائو

سوشی سواپ، پلتفرمی مبتنی بر بلاک چین اتریوم، با الهام از موفقیت یونی سواپ، گامی بلند در جهت توسعه اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) برداشته است. این صرافی غیرمتمرکز، با ارائه امکانات متنوعی همچون معامله توکن‌ها و کسب پاداش از طریق استیکینگ، به یکی از بازیگران اصلی در عرصه DeFi تبدیل شده است.

یکی از ویژگی‌های متمایزکننده سوشی سواپ، ساختار حاکمیتی مبتنی بر جامعه یا به عبارت دیگر، مدل دائو (DAO) آن است. در این مدل، دارندگان توکن‌های SUSHI، حق تصمیم‌گیری در مورد آینده پلتفرم را دارند و می‌توانند در بهبود و توسعه آن مشارکت فعال داشته باشند. همین امر، سوشی سواپ را به یکی از بهترین پروژه‌های دائو در اکوسیستم DeFi تبدیل کرده است.

میکر دائو؛ پیشرو در عرصه دائوها

میکر دائو (MakerDAO) به عنوان یکی از بهترین پروژه‌های دائو در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi)، نقش محوری در توسعه‌ی استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز ایفا می‌کند. این پلتفرم نوآورانه با ارائه‌ی مکانیزمی کارآمد، به کاربران امکان می‌دهد تا با سپرده‌گذاری دارایی‌های دیجیتال خود به عنوان وثیقه، استیبل ‌کوین دای (DAI) را تولید کنند. دای، به عنوان یکی از پایدارترین استیبل‌کوین‌های موجود، به دلیل شاخصه‌های منحصر به فرد خود، از جمله مکانیزم بازپرداخت خودکار بدهی (CDP) و سیستم حاکمیتی مبتنی بر توکن MKR، به عنوان یک استاندارد در صنعت DeFi شناخته می‌شود.

دارندگان توکن MKR به عنوان اعضای فعال جامعه‌ی میکر دائو، در تصمیم‌گیری‌های کلیدی پروژه شرکت می‌کنند. این تصمیم‌گیری‌ها شامل تنظیم پارامترهای سیستم، نظارت بر ثبات استیبل‌کوین دای و توسعه‌ی ویژگی‌های جدید است. از این رو، میکر دائو به عنوان یک الگوی موفق در زمینه حاکمیت غیرمتمرکز و تصمیم‌گیری جمعی در اکوسیستم DeFi مطرح است.

ایلوویوم؛ یکی از بهترین پروژه‌های دائو در بازی‌های بلاکچین

ایلوویوم، با تلفیق جذابیت‌های بازی‌های نقش‌آفرینی کلاسیک و نوآوری‌های دنیای بلاکچین، تجربه‌ای منحصربه ‌فرد را برای گیمرها و سرمایه‌گذاران فراهم آورده است. این پلتفرم، با اکوسیستمی غنی و مبتنی بر جامعه، به عنوان یکی از بهترین پروژه‌های دائو در صنعت بازی‌های بلاکچینی شناخته می‌شود.

دردنیای۳ بعدی خیره‌کننده ایلوویوم، بازیکنان به شکار و جمع‌آوری موجودات دیجیتالی منحصربه‌فردی موسوم به ایلوویال‌ها می‌پردازند. این موجودات که به صورت توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) طراحی شده‌اند، علاوه بر ارزش هنری، نقش کلیدی در گیم‌پلی ایلوویوم ایفا می‌کنند. با استفاده از این موجودات، بازیکنان می‌توانند در نبردهای هیجان‌انگیز شرکت کرده و جوایز ارزشمندی کسب کنند.

ریسک های سرمایه گذاری در پروژه دائو

سرمایه‌گذاری در سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) اگرچه فرصت‌های نوینی را پیش روی سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد، اما همچون هر سرمایه‌گذاری دیگری، با طیف وسیعی از ریسک‌ها همراه است. یکی از برجسته‌ترین این ریسک‌ها، آسیب‌پذیری قراردادهای هوشمند است. این قراردادها که هسته مرکزی عملکرد دائوها را تشکیل می‌دهند، در صورت وجود نقص‌های امنیتی، هدف حملات سایبری قرار گرفته و منجر به تخلیه دارایی‌های پروژه یا اختلال در مکانیزم‌های تصمیم‌گیری می‌شوند.

از سوی دیگر، تصمیم‌گیری جمعی در دائو که از طریق رای‌گیری صورت می‌گیرد، لزوماً به نتایج بهینه منجر نمی‌شود. امکان بروز اختلاف نظر میان اعضای جامعه و اتخاذ تصمیمات نادرست، از جمله ریسک‌هایی است که سرمایه‌گذاران باید به آن توجه کنند. این تصمیمات نادرست ممکن است به کاهش ارزش توکن‌های پروژه یا حتی شکست کامل آن منجر شود.

همچنین، عدم وجود یک ساختار مدیریتی متمرکز در دائو، نظارت بر عملکرد پروژه را دشوار ساخته و امکان سوءاستفاده از منابع پروژه توسط برخی از اعضای جامعه را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، نبود ضمانت‌های قانونی و نظارتی کافی در حوزه دائوها، سرمایه‌گذاران را در معرض ریسک‌های بیشتری قرار می‌دهد.

در نتیجه، سرمایه‌گذاری در دائو نیازمند دانش و آگاهی کافی از فناوری بلاک چین، قراردادهای هوشمند و اصول اقتصاد دیجیتال است. سرمایه‌گذاران باید پیش از هرگونه تصمیم‌گیری، به دقت به بررسی پروژه، تیم توسعه‌دهنده و جامعه کاربران آن پرداخته و از میزان امنیت قراردادهای هوشمند و شفافیت عملکرد پروژه اطمینان حاصل کنند.

جمع بندی

پروژه‌های دائویی که در این مقاله معرفی شدند، نماینده‌ی پیشروترین نوآوری‌ها در حوزه سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز هستند. هر یک از این پروژه‌ها با ارائه راهکارهای نوین در زمینه‌های مختلفی همچون وام‌دهی، مبادله دارایی‌های دیجیتال، استیکینگ و بازی‌های بلاکچینی، اکوسیستم رو به رشد دیفای را غنی‌تر کرده‌اند.

سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها نه تنها فرصتی برای کسب بازدهی مالی است، بلکه به معنای مشارکت در شکل‌دهی آینده‌ی اقتصاد دیجیتال نیز می‌باشد. با توجه به پتانسیل بالای رشد این حوزه و نقش حیاتی دائوها در ایجاد سیستم‌های مالی شفاف‌تر و غیرمتمرکزتر، سرمایه‌گذاران می‌توانند با انتخاب هوشمندانه، از این موج نوآوری بهره‌مند شوند.