تجدید ارزیابی شرکت‌های دولتی مشمول شرکت‌هایی است که دارای زیان انباشته هستند. وقتی میزان زیان انباشته شرکتی از حدی از سرمایه شرکت افزایش پیدا می‌کند، شرکت باید تعطیل و تسویه شود تا از ورشکستگی و خسارت برای سهامداران و جامعه جلوگیری شود. یکی از راه‌هایی که بتوانیم جلوی تسویه و تعطیلی شرکت را بگیریم و حد اقل شرکت بتواند جلوی زیان خود را بگیرد و تا حدودی جبران کند این است که دارایی‌های شرکت را به روز کنند و وقتی این کار را انجام دهند سرمایه شرکت افزایش یافته و زمانی که یک کفه ترازو افزایش یابد عملا سمت دیگر کاهش خواهد یافت و میزان زیان انباشته در مقابل سرمایه شرکت عدد کوچکتری می‌شود که به این طریق مشکلات مربوط به ماده ۱۴۱ یا مشمولیت تعطیلی شرکت کمتر می‌شود و شرکت فرصتی میابد که یا دوباره شرکت را سود آور کند یا تصمیم بهتری برای شرکت گرفته شود. بنابراین، این تصمیم دولت جهت تجدید ارزیابی، یا خرید فرصت است تا تجدید نظر در تصمیم گیری کرده و شرکت را به روز کنند و یا فرار رو به جلو کرده و فرصت بخرند.
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها در شرکت‌های دولتی بستگی به این دارد که شخصی که چنین تصمیمی گرفته چه هدفی داشت است. اگر هدف فرصت دادن به شرکت‌ها جهت به روزرسانی و سودآوری باشد تصمیم خوبی است که البته این تصمیم درکنار خود پیش نیازهایی دارد. اما اگر فقط یک فرار رو به جلو و خرید فرصت هرچند کوتاه باشد اتفاق خاصی را رقم نمی‌زند.
با توجه به اینکه عمده شرکت‌های دولتی در بازار سرمایه نیستند در نتیجه در بازار سهام چندان تاثیر مستقیمی ندارد و بیشتر تصمیمی است که دولت برای دارایی‌های خود گرفته است و شاید در این مسیر دولت دارایی‌ها را واگذار کند و یا به بخش خصوصی بسپارد تا آنها را احیا کنند. اگر هم در بازار سرمایه باشند کمک به تحلیل آن شرکت‌ها می‌کنند و شرکت‌ها نیز امکان رشد خواهند داشت.
لازم به ذکر است که افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها موضوعی است که در ایران باید بسیار انجام شود زیر ایران یک کشور تورمی است و زمانی که دارایی‌ها در دفاتر ثبت می‌شوند بعد از مدتی تورم به آنها می‌خورد و قیمت روز دارایی‌ها افزایش می‌یابد اما در دفاتر هنوز با قیمت‌های اولیه ثبت شده است. این مسئله دو مشکل ایجاد می‌کند یکی اینکه در ارزیابی آن شرکت احتمالا کارشناس‌ها و تحلیلگران دچار اشتباه می‌شوند و نمی‌توانند ارزیابی دقیقی انجام دهند و به دلیل اختلاف زیادی که وجود دارد نیاز به کار کارشناسی دارد تا قیمت‌ها و ارزش واقعی آن شرکت به دست بیاید.
موضوع مهم‌تر اینکه وقتی دارایی شرکت‌ها به روز نشود قیمت استهلاکشان نیز بر حسب نرخ دفتری و قدیم لحاظ می‌شود و در این حالت مبلغی که برای آن در نظر گرفته شده باعش می‌شود که دیگر برای شرکت امکان اینکه دارایی‌های خود را به روز کند وجود نداشته باشد چون مثلا شرکت دستگاهی را یک میلیارد تومان می‌خرد و ۱۰ سال بعد قیمت آن ۵۰ میلیارد می‌شود، اگر استهلاک با نرخ ۱۰ سال قبل محاسبه شود عملا دیگر پیچ‌های آن را نیز نمی‌توان خرید. پس تجدید ارزیابی باعث می‌شود که شرکت‌ها قابلیت تحلیل و برآورد داشته باشند و دیگر اینکه استهلاک به روز شده و شرکت می‌تواند به فعالیت خود در سالیان دراز ادامه دهد.
- محمود مرادی – کارشناس بازار سرمایه
- شماره ۵۱۴ هفته نامه اطلاعات بورس